2ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ
(29-30 Ιανουαρίου 2010, Αθήνα, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)
Κυρίες και κύριοι,
Ευχαριστώ για την τιμή που μου κάνει η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ και ο Πρόεδρός της Ανάργυρος Μαριόλης, καθώς και η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ – (ΕΛΕΓΕΙΑ), με τον Πρόεδρό της Μποδοσάκη Μερκούρη, να αναφερθώ στο νομικό πλαίσιο σχετικά με τα πλεονεκτήματα και τα προβλήματα στην καθημερινή πράξη του Γενικού Ιατρού.
Μια τιμή που δεν σας κρύβω, πως πέρα από την εκτίμηση και τη στήριξη στο πρόσωπό μου, με αναγκάζει να δω τα πράγματα στην πραγματική τους διάσταση, με αποτέλεσμα να διαχωρίζω το θέμα - ουσιαστικά - στο πώς θα έπρεπε να είναι στην καθημερινή πράξη η νομική θέση των Γενικών Ιατρών και στο πώς είναι στην πράξη η νομική θέση των Γενικών Ιατρών.
Ξεκινώντας λοιπόν και θέτοντας υπόψη σας το τι θα έπρεπε να κάνει στην καθημερινή πράξη ο Γενικός Ιατρός για να είναι και νομικά κατοχυρωμένος, αναζήτησα μέσα από την ειδικότητα εκείνες τις πράξεις που τον κατοχυρώνουν στη διενέργειά τους.
Έτσι λοιπόν ένας ιατρός και συγκεκριμένα ένας γενικός ιατρός πρέπει προκειμένου να εξειδικευθεί, αλλά και ως εξειδικευμένος πλέον ιατρός να έχει πλήρη γνώση της ειδικότητάς του. Για αυτό το λόγο ο νόμος επέβαλε προϋποθέσεις χρονικές (4 έτη), αλλά και γνωστικές. Για τον ειδικευμένο γενικό ιατρό επιβάλλεται σωρεία προϋποθέσεων που αποτελούν αντικείμενο της εκπαίδευσής του, έτσι ώστε αποκτώντας την εξειδίκευση να μπορεί να είναι ικανός να αντεπεξέλθει σε γενικούς και ειδικότερους στόχους, όπως είναι οι κάτωθι:
1) Να διαγνώσει και να παρέχει θεραπεία στα οξέα και χρόνια νοσήματα, αλλά και στις αδιαφοροποίητες και ασαφείς νοσολογικές περιπτώσεις που παρουσιάζονται στην Πρωτοβάθμια Ιατρική Περίθαλψη (Π.Ι.Π.).
2) Να παρέχει άμεση περίθαλψη στα επείγοντα περιστατικά που παρουσιάζονται στην Π.Ι.Π. που η άμεση αντιμετώπιση τους μπορεί να είναι κρίσιμη για τη ζωή ή την ακεραιότητα του πάσχοντα.
3) Να παρέχει φροντίδα στους ασθενείς με ανίατα νοσήματα και κατά το τελικό στάδιο της ζωής τους (terminal care).
4) Να αναγνωρίζει πότε η σωστή διάγνωση ή και θεραπεία των ασθενών του απαιτεί παραπομπή σε ιατρό άλλης ειδικότητας ή στη δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια περίθαλψη.
5) Να γνωρίζει τη φυσιολογία της σωματικής, ψυχολογικής και κοινωνικής ανάπτυξης του ανθρωπίνου οργανισμού.
6) Να αναπτύσσει την κατάλληλη επαγγελματική σχέση με κάθε ασθενή που προσέρχεται για συμβουλή.
7) Να παρέχει φροντίδα στον ασθενή ως ολότητα και ως μέλος της οικογένειας του και της κοινωνίας, λαμβάνοντας υπόψη την ψυχολογία του και το οικογενειακό, εργασιακό και κοινωνικό του περιβάλλον.
8) Να παρέχει υπηρεσίες προληπτικής ιατρικής σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο στους ασθενείς του και στον πληθυσμό της ζώνης ευθύνης του Κέντρου Υγείας.
9) Να φροντίζει, μαζί με τα άλλα επαγγέλματα υγείας, για την ατομική, επαγγελματική και κοινωνική αποκατάσταση των ασθενών με χρόνια νοσήματα ή με οξέα νοσήματα που διαταράσσουν τη λειτουργία του ως άτομο.
10) Να συνεργάζεται με τα άλλα μέλη της ομάδας υγείας στην παροχή της φροντίδας.
11) Να γνωρίζει την οργάνωση και διοίκηση του Κέντρου Υγείας ή του ιατρείου όπου εργάζεται, συμπεριλαμβανομένης της τήρησης αρχείου των ασθενών της ζώνης ευθύνης του ιατρείου.
12) Να συνεργάζεται με τους τοπικούς φορείς της κοινωνίας όπου εργάζεται, με σκοπό την προαγωγή της υγείας του πληθυσμού της ζώνης ευθύνης του ιατρείου.
13) Να διεξάγει επιδημιολογικές έρευνες στον πληθυσμό της ζώνης ευθύνης του Κέντρου Υγείας ή του ιατρείου.
14) Να αναγνωρίζει την ανάγκη συνεχούς εκπαίδευσης του και να γνωρίζει τους τρόπους υλοποίησης της.
15) Να γνωρίζει τους κανόνες της δεοντολογίας που διέπουν την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος και την υποχρέωση τήρησης τους.
Ο γενικός ιατρός πρέπει να ενεργεί σε κάθε περίπτωση με σκοπό την προφύλαξη του καλώς εννοούμενου συμφέροντος των ασθενών, τη διαφύλαξη της αξιοπρέπειας του ιατρικού λειτουργήματος και την προστασία των νόμιμων ηθικών και οικονομικών συμφερόντων του ιατρικού σώματος. Περαιτέρω στα καθήκοντα και τις βασικές υποχρεώσεις του περιλαμβάνονται η αυστηρή και απαρέγκλιτη τήρηση του ιατρικού απορρήτου, η αποφυγή οποιασδήποτε δήλωσης, η οποία αντίκειται προς την αρχή του επαγγελματικού απορρήτου, με μόνη ίσως εξαίρεση και άρα απαλλαγή από την εν λόγω υποχρέωση για όσους ασκούν υπηρεσία ελέγχου, επιθεώρησης ή πραγματογνωμοσύνης και μόνο σε σχέση με τις εντολές τους και αποκλειστικά προς το αντικείμενο της εντολής. Kάθε πράξη ή παράλειψη που αντίκειται προς τα καθήκοντα αυτά του ιατρού, επισύρει κυρώσεις σε βάρος του ανάλογες με τη βαρύτητα του παραπτώματος και σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του κώδικα περί ασκήσεως του ιατρικού επαγγέλματος.
Δεν επιτρέπεται στο γενικό ιατρό να θυσιάζει την επιστημονική και επαγγελματική του ανεξαρτησία, η οποία πρέπει να διαφυλάσσεται πάντοτε ακέραια και άθικτη, ως το πολυτιμότερο προσωπικό αγαθό του. Απαγορεύεται ο συνεταιρισμός ή οποιαδήποτε μη θεμιτή συνεργασία του με φαρμακοποιούς ή άλλα πρόσωπα που δεν έχουν τα νόμιμα προσόντα για την άσκηση της ιατρικής ή συναφών με την ιατρική έργων ή υπηρεσιών ιατρικής αντίληψης και υγιεινής πρόνοιας. Απαγορεύεται στο γενικό ιατρό η σύγχρονη άσκηση άλλων επαγγελμάτων, εφόσον με αυτή εμποδίζεται η ευσυνείδητη ιατρική εργασία ή θίγεται η αξιοπρέπεια του ιατρικού επαγγέλματος. Απαγορεύεται η συγκάλυψη, με τον τίτλο του ιατρού, ή η με οποιονδήποτε άλλο τρόπο προστασία προσώπων, με σκοπό την παράνομη άσκηση της ιατρικής ή οποιαδήποτε συνεργασία ή σύμπραξη με τέτοια πρόσωπα, όπως και η χρησιμοποίηση μεσαζόντων ή άλλων αθέμιτων ή αναξιοπρεπών μέσων για την προσέλκυση πελατείας. Τέλος, απαγορεύεται οποιαδήποτε προσωπική διαφήμιση ή δημόσια μνεία του ονόματος του γενικού ιατρού με σκοπό την επαγγελματική του διαφήμιση, είτε από αυτόν είτε με υποκίνησή του, καθώς και η δημοσίευση ανακοινώσεων, δηλώσεων, συνεντεύξεων, έργων ή άρθρων του για σκοπό διαφημιστικό ή για επαγγελματική επικράτηση.
Ο γενικός ιατρός οφείλει να απέχει από κάθε πράξη που μπορεί να προκαλέσει αθέμιτο ανταγωνισμό προς τους συναδέρφους του, αλλά και από κάθε ενέργεια ή παράλειψη που μπορεί να δημιουργήσει υπόνοιες ότι καταφεύγει σε αγυρτεία, εξαπάτηση, καταδολίευση ή εκμετάλλευση της πελατείας του. Εννοείται δε ότι η χρησιμοποίηση επιστημονικών τίτλων που δεν έχουν νόμιμα και έγκυρα αποκτηθεί και αναγνωρισθεί δεν είναι απλώς υπόνοια εξαπάτησης, αλλά εξαπάτηση.
Απαγορεύεται ρητά από το νόμο η επαγγελία θεραπείας με μεθόδους, φάρμακα, ιάματα και λοιπά θεραπευτικά μέσα μη αναγνωρισμένα, καθώς και η χρήση οργάνων, μηχανημάτων ή πειραμάτων, που έχουν διαγνωστικό ή διδακτικό σκοπό, όταν αυτά εφαρμόζονται με σκοπό την προσέλκυση πελατείας και διαφήμιση του γενικού ιατρού. Ομοίως δε απαγορεύεται οποιαδήποτε πράξη του ιατρού, η οποία διευκολύνει την απόκτηση παρανόμου κέρδους από τον ασθενή.
Ως βασική αρχή θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι η ιατρική πράξη αποτελεί ενιαία έννοια, που επιδρά στα αυτά προστατευόμενα αγαθά. Η θεραπευτική ιατρική επέμβαση, το ιατρικό δηλαδή μέτρο που στοχεύει στην ίαση από κάποια ασθένεια, αποτελεί το πρώτο και πιο απλό στάδιο της ιατρικής πράξεως, η οποία και συνάδει απόλυτα με τους κανόνες της ιατρικής επιστήμης, οι οποίοι συνδέονται κατ' αρχήν με την πανεπιστημιακή ιατρική (δηλαδή με ό, τι διδάσκεται στον τομέα της ιατρικής ο γενικός ιατρός ως ορθό και ενδεδειγμένο).
Τι γίνεται όμως στην πράξη; Ποια ακριβώς είναι τα καθήκοντα του Γενικού Ιατρού;
Μήπως τα νομικά πλεονεκτήματα των Γενικών Ιατρών στην καθημερινή πράξη γίνονται προβλήματα ή μειονεκτήματα;
Η εμπειρία μου ως νομικός σύμβουλος της ΕΝΩΣΗΣ και της ΕΛΕΓΕΙΑΣ καταδεικνύουν αυτό ακριβώς.
Ο Γενικός Ιατρός στην πράξη και όχι χωρίς δική του ευθύνη έχει γίνει ένα ιατρικό pass par tout ή baladeur που ανά πάσα στιγμή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για οτιδήποτε και οπουδήποτε.
Έτσι έχουμε παραδείγματα, όπου ο Γενικός Ιατρός αποσπάται σε καρδιολογική κλινική ως καρδιολόγος ή για τις εφημερίες της καρδιολογικής κλινικής, μιας και κατά την ειδίκευσή του έχει εκπαιδευτεί στην καρδιολογία.
Έτσι ο Γενικός Ιατρός μετατίθεται ή αποσπάται σε Παθολογική κλινική ως Παθολόγος ή για εφημερίες.
Της μόδας έχει γίνει επίσης η απόσπαση του Γενικού Ιατρού σε Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (Τ.Ε.Π.) από τα Κέντρα Υγείας όπου υπηρετούν.
Από τα ως άνω εμφανίζεται η Γενική Ιατρική ως βοηθητική ειδικότητα, παρά το πνεύμα και το γράμμα του νόμου.
Η ευθύνη της Πολιτείας είναι τεράστια, γιατί αφενός επιτρέπει τέτοιου είδους αυθαιρεσίες να γίνονται κανόνας και αφετέρου γιατί αυτή η μεταχείριση ουσιαστικά αναιρεί το σκοπό, αλλά και τη στόχευση της ειδικότητας, όπως αυτή αναφέρθηκε.
Η ευθύνη του Γενικού Ιατρού αναδύεται επομένως ακόμη πιο μεγάλη, αφού προκειμένου να εξυπηρετεί ίδια συμφέροντα οδηγείται σε εκπτώσεις από το κύρος της ειδικότητάς του.
Εν τέλει αναζητείται η χρυσή τομή όπως και σε πολλά πράγματα στην κοινωνία μας.
Από τη μια πλευρά η περαιτέρω νομική κατοχύρωση με ρυθμιστικά διατάγματα που να αναιρούν τη δυνατότητα της αυθαιρεσίας του πολύπαθου κρατικού μηχανισμού και από την άλλη η οριστική απαγόρευση της δυνατότητας της επιλογής του Γενικού Ιατρού να «διαπραγματεύεται» τη θέση του.
Αυτή η νομική κατοχύρωση είναι δυνατή αρκεί να υπάρχει η πολιτική βούληση και στόχευση. Νόμοι υπάρχουν και αυτοί πρέπει να τηρούνται.
Και στο δια ταύτα, η ιατρική πράξη δεν μπορεί να είναι στοιχείο συνδικαλιστικής διαπραγμάτευσης ή δικαστικής διαμάχης, αλλά στοιχείο κοινωνικής προσφοράς και εξέλιξης μιας κοινωνίας που σέβεται τον εαυτό της και τους σκοπούς που η ίδια βάζει.
Γιατί ο σκοπός αυτής της ειδικότητας είναι πολύ απλός:
Η στελέχωση και η παροχή υπηρεσίας στην Πρωτοβάθμια Ιατρική Περίθαλψη και πουθενά αλλού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου